ترک اعتیاد به مواد مخدر به روند درمان روانی یا پزشکی اعتیاد به مواد مخدر مانند تریاک، هروئین، کوکائین، برخی داروها و الکل اطلاق می‌شود.بنا بر تعریف اداره خدمات مواد مخدر و بهداشت روانی آمریکا در سال ۲۰۱۰ میلادی، که بر اساس تجربیات کسانی که خود را از چنگال اعتیاد رها کرده‌اند بنا شده‌است، تعریف ترک اعتیاد (بهبودی از اعتیاد) به شرح زیر است: «بهبودی یک فرایند تغییر است که از طریق آن افراد برای به دست آوردن سلامت و رفاه و آسایش خود و به دست گرفتن اختیار زندگی تلاش کرده و سعی می‌کنند تا همه امکانات و قابلیت‌های بالقوهٔ خود را مجدداً به دست آورند.»

مرکز ترک اعتیاد
در مراکز ترک اعتیاد یا مراکز بازپروری، معتادان مددجو، پس از پذیرش، با نظارت مددکاران دوره درمانی را می‌گذرانند. در مورد معتادان و کارتن‌خواب‌های تنها مانده، مددکاران، خانواده معتاد را شناسایی می‌کنند و آن‌ها را در جریان وضع فرد بیمار قرار می‌دهند.

مددجویان بعد از گذراندن دوره ترک اعتیاد و مرحله سم‌زدایی، وقتی از اتاق قرنطینه خارج می‌شوند هم‌زمان با شرکت در دوره‌ها و جلسات ترک اعتیاد با نظارت مددکاران در کارگاه‌های مهارت‌آموزی مشغول به کار می‌شوند. اشتغال و کسب درآمد مهم‌ترین دغدغه افرادی است که اعتیاد را کنار گذاشته‌اند و می‌خواهند به زندگی عادی برگردند. بدین منظور معمولاً در کمپ‌های ترک اعتیاد مرکز مهارت‌آموزی هم ایجاد می‌شود. در پی پاک ماندن فرد ترک اعتیاد کرده، گاه مددکاران برای آگاهی دادن به خانواده‌های آن‌ها با خانواده‌ها تماس می‌گیرند تا اعتماد آن‌ها را به تحول جدید جلب کنند.

بهبودی با برنامه‌های ۱۲ قدم
برنامه‌های دوازده قدم مجموعه‌ای از اصول هستند که اقدام‌های لازم برای بهبودی از اعتیاد به مواد مخدر، اجبار به مصرف، و اعتیادهای رفتاری را در اختیار ما قرار می‌دهد. برنامهٔ ۱۲ قدم معالجهٔ پزشکی نیست بلکه بهبودی از این طریق بر اساس تجربیات افرادی است که مبتلا به بیماری اعتیاد بوده و موفق به یافتن راه حلی در جهت بهبودی شده‌اند.

انجمن روان پزشکان آمریکا کارکرد ۱۲ قدم را چنین خلاصه کرده‌است:

اقرار به اینکه یک معتاد توانایی کنترل اعتیاد و اجبار به مصرف خود را ندارد
باور اینکه تنها یک نیروی برتر می‌تواند توانایی لازم را برای آن‌ها فراهم کند
مرور خطاهای گذشته به کمک یک راهنما یا یک عضو با تجربه
جبران خسارت اشتباهات گذشته
یادگیری روش زندگی جدید با استفاده از الگوهای رفتاری جدید
کمک به معتادان در حال عذاب دیگر که از همان اعتیاد و اجبار به مصرف رنج می‌کشند

روزهای اولیه ترک
اغلب معتادان در روزهای اولیه ترک اعتیاد دچار ترس و وحشت شده و دچار بی قراری می‌شوند. توصیه می‌شود جهت غلبه بر حالات و بیقراری‌های عذاب‌آور جسمی و روانی در روزهای اول بهبودی این اقدامات انجام شود:
پذیرش بیماری اعتیاد
تحمل کردن عوارض خماری
سازش کردن با نوسانات اخلاقی
مبارزه با افکار
اعتماد کردن به فرایند بهبودی
خود داری از بازگشت به اعتیاد
با خود بگوئیم: از اولش قرار بود فقط یک بار مواد را امتحان کنم ولی شروع کردنش همان و ادامه دادنش همان! اما دیگر بس است دیگر هرگز نمی‌خواهم بنده و بردهٔ مواد باشم. حالا که با کلی زحمت و مرارت کنار گذاشتمش دیگر خودم را گول نمی‌زنم که بگویم ایندفعه با دفعات پیش فرق می‌کند و میتوانم مقدار مصرفم را کنترل کنم. نه نمی‌توانم! پس حتی یک بار هم به آن بر نمی‌گردم تا مجبور نشوم تا آخر عمر با بیماری اعتیاد کلنجار بروم. زندگی پر از رنج است ولی مصرف مواد راه حل نیست بلکه فقط اوضاع را خرابتر می‌کند.

داروهای ترک اعتیاد به مواد مخدر
بوپرنورفین (به عنوان ضد درد، مسکن قوی و جایگزین مواد مخدر و اعتیاد آور)
شربت تریاک (یک ماده مخدر و مسکن درد و اعتیاد آور)
متادون (داروی نگهدارنده برای مهار اعتیاد به هروئین و مواد مخدر و اعتیاد آور)
حب جدوار یا حب الشفاء (داروی ترک اعتیاد، مسکن قوی و ضد درد با اثرات تقویتی بدون ایجاد وابستگی و اعتیاد)
نالوکسان (برای تشخیص و درمان مسمومیت‌ها با مواد مخدر یا کومای ناشی از آن مصرف می‌شود)
نالتروکسان (به عنوان داروی کمکی برای درمان اعتیاد به کار می‌رود)

 

منبع : wikipedia.org